حرف و عمل

لغو مصوبه ممنوعيت صادرات پسته آن هم پس از يک روز از اعلام ممنوعيت صادرات اين کالاي لوکس و خشکباري موجب نوسانات شديد در قيمت داخلي آجيل و خشکبار شد و يکي ديگر از کالاهاي صادراتي ايران ضمن ايجاد تنش در بازارهاي هدف خارج از کشور، از سفره هاي هفت سين و پذيرايي هاي نوروزي هم پرکشيد به گونه اي که پسته، فندق و بادام از اقلام آجيلي حذف شده يا در حال حذف شدن است.

خبرگزاري ايلنا در اين باره مي نويسد: فروش آجيل به دليل بالا رفتن قيمت آن و کاهش قدرت خريد مردم نسبت به سال گذشته، تغيير قابل توجهي داشته است به طوري که به گفته فروشندگان ميزان فروش از ابتداي سال تاکنون معادل يک چهارم مدت مشابه سال گذشته بوده است.

يکي از فروشندگان آجيل و خشکبار در بازار تهران، نيز مي گويد: اگر اوضاع به همين منوال پيش رود براي شب عيد نيز فروش آجيل نسبت به سال گذشته کاهش مي يابد زيرا مردم از گراني بي ضابطه اين اقلام ناراحت ونگرانند.

بنا به اظهارات اسدي، پسته مهم ترين بخش آجيل است که قيمت آن بر اساس عرضه و تقاضا و گاهي هم بر اساس قيمت ارز و نوسانات تعيين مي شود.

اين فروشنده معتقد است مغزهاي گوناگون خشکبار از کشورهاي توليدکننده نظير چين، آمريکا، آرژانتين و کانادا به دبي و سپس از آن جا به بنادر ايران قاچاق و به کشور وارد مي شود و بازار داخلي را به شدت دچار تنش مي کند و به نظر مي رسد تصميم جدي براي اين پديده شوم گرفته نشده است در حالي که صدمات زيادي از جمله کاهش توليد داخل، افزايش بيکاري، کسب سود بادآورده براي قاچاقچيان به دنبال داشته است.

بررسي قيمت هاي اقلام آجيلي نشان مي دهد که برخي از اقلام خشکباري در بهمن ۹۱ افزايش ۱۰۰ درصدي نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته ومتوسط افزايش قيمت ها در بهمن ماه ۹۱ نسبت به دي ماه ۹۱ حدود 38.36 درصد بوده است.

در پي گران شدن بي ضابطه خشکبار و آجيل در حرکتي خودجوش مردمي پيامک هايي بين هموطنان ردوبدل مي شود که «ما امسال آجيل نمي خوريم!» انعکاس بخشي از اين پيامک ها در گزارش «عصبانيت مردم از پسته خندان» در پايگاه خبري تابناک درج شده است.

«بياييد براي يک بار هم که شده در تحريم آجيل گران متحد باشيم. ما آجيل نمي خريم و نمي خوريم. اگر ۱۵ ميليون خانواده به طور متوسط ۱۰۰ هزار تومان در جيب دلالان آجيل بکنند، همين يک قلم مي شود ۱۵۰۰ ميليارد تومان! پولي که بلافاصله در مسير ديگري مي رود و هر بار فربه تر و فربه تر مي شود و دمار از روزگار مردم در مي آورد.

سايت خبري عصر ايران نيز در يادداشتي آورده است: متاسفانه يک مشت دلال مثل زالو و کفتار به جان مردم افتاده اند و هر روز چيزي را بهانه مي کنند تا خون بيشتري از بدن بي رمق مردم بکشند. از ارز و طلا و خودرو و مسکن گرفته تا ارزاق عمومي و حالا چشممان به جمال آجيل هم روشن شد. واقعاً چه اتفاقي افتاده که آجيل در يک هفته بايد ۳-۲ برابر شود؟ اگر توليدکننده سودي مي برد آدم براي خودش توجيه مي کرد که لااقل آدم هاي زحمت کش سود بردند ولي متاسفانه زالوها و کفتارها به صف شده اند تا شيره جان کشاورزان را با خون مردم يک جا بالا بکشند.

در يکي از آجيل فروشي ها، پرده نوشته اي توجه ام را جلب کرد:

«آجيل قسطي، ۴ماهه، بدون ضامن با وکالت کسر از حقوق تا سقف ۵۰۰۰۰۰ ريال»

فروشنده کسادي بازار را دليل فروش قسطي مي داند و البته ناراضي هم است و مي گويد: توان خريد مردم خيلي کم شده و حتي مشتريان قديمي هم تقاضاي خريد اقساطي آجيل دارند و خيلي متاسفم که بگويم ۵۰ هزار تومان براي خيلي ها «پول زيادي» است و مجبورند آن را در ۴ قسط ۱۲ هزار و ۵۰۰ توماني پرداخت کنند.

در آجيل فروشي نمي توان خريداري را در حال مزه مزه کردن آجيل ديد زيرا هر يک دانه پسته اکنون قيمتي براي خودش دارد و نمي توان به آساني آن را چشيد، چهره خريداران هم از آجيل نمکين و از شيريني ها شيرين نيست.

... در گوشه آجيل فروشي زن ميان سالي را در حالي که چهره درهمي دارد، مي بينم او برچسب قيمت ها را مي بيند و بار ديگر گويا از حسرت ناتواني خريد آجيل، آه مي کشد نيازي نيست به گفت وگو با او بنشينم زيرا لب گزيدن هايش هزاران نکته دارد.

«بيشترين اقلام آجيلي امسال راتخمه آفتاب گردان تشکيل مي دهد و خريداران انواع تخمه ريز آفتاب گردان، آفتاب گردان شاهرودي و تخمه آفتاب گردان شمشيري را خريده وبا هم مخلوط کرده اند و «آجيل الفقرا» درست مي کنند» اين جمله را صندوق دار يک آجيل فروشي به خراسان مي گويد و اين گونه ادامه مي دهد: اصلاً آفتاب گردان جزو اقلام آجيلي نبوده، اما امسال خريداران آجيل انواع اين تخمه را با هم مخلوط و با برخي از اقلام نظير مغز بادام زميني و نخود دوآتشه و کشمش آجيل تهيه مي کنند شايد مشکلشان براي خريد مغز بادام و پسته خندان حل شود!

اين طنز تلخ را يکي از خريداران تکميل مي کند: چه مي شود کرد؟ حتي جرات نزديک شدن به مغز بادام و پسته و مغز گردو را نداريم.

وقتي دستگاه اعلام نوبت شماره ۸۱ را خواند، مرد دست در جيب خود کرد و برگه اي را که چند قلم آجيلي روي آن نوشته شده بود براي چندمين بار بررسي کرد به باجه شماره ۳ رفت و از فروشنده خواست تا از هر قلمي که مي خواند ۱۰۰ گرم بدهد...

کشمش ۱۰۰ گرم، مغز بادام زميني ۱۰۰ گرم، فندق ۱۰۰ گرم، برگ زردآلو ۱۰۰ گرم، انجير و توت خشک ۱۰۰ گرم، پسته ۵۰ گرم و مغز بادام هم ۵۰ گرم و... . فروشنده نيز طبق سفارش همه آن ها را در بسته هاي ۱۰۰ گرم و ۵۰ گرمي در سبد پرداخت قرارداد و مرد ميان سال را به بخش پرداخت راهنمايي کرد، تنها چند ثانيه طول کشيد تا صندوقدار صورت حساب ۶۶۵۰۰ توماني را به خريدار تحويل دهد و ناگهان اين جمله از زبان خريدار خطاب به صندوقدار گفته شد که «ميشه بعضي از اينارو پس بدم» و وقتي صندوقدار از او پرسيد که چرا؟ مرد جواب داد فقط ۵۰ هزارتومان دارم و اگر ميشه فندق ها را پس بگيريد!

در گوشه اي از آجيل فروشي همهمه اي بين يک زوج جوان در جريان است

مرد با نشان دادن برچسب قيمت ها به زن، گراني را آتش توصيف مي کند و مي گويد: ببين قيمت ها آتيشه، پسته ۶۰ هزارتومان، بادام ۵۰ هزارتومان، نخود دوآتيشه ۱۴ هزارتومان، باورکن نميشه بخرم از هر کدام چقدر بخريم؟ ۵۰ گرم از هرکدام؟! ميشه ۱۵ هزارتومان، بريم ۲ کيلو مرغ بخريم بهتره از اين آجيل، و زن رو درهم کشيده و از آجيل فروشي خارج مي شوند.

تنها خريداران از اوضاع قيمت ها گلايه ندارند، فروشندگان هم نالانند و از نصف شدن فروش در روزهاي پاياني سال نگرانند.

يکي از فروشندگان به خبرنگاري مي گويد: اگر اوضاع به همين شکل پيش برود، در شب عيد ورشکست مي شويم زيرا خريدها به شدت کم شده و فروش «کيلويي» آجيل فراموش شده است و خريداران اگر خجالت نمي کشيدند پسته و فندق و بادام را عددي مي خريدند.

ديگري هم مي گويد: عيد ۹۲، عيد خوبي نيست و مشتري ها بيشتر از آن چه مي خرند، تماشا مي کنند، من بعد از ۳۶ سال کاسبي که به قول هم صنفانم بابابزرگ اين صنف هستم الان زمين گير شده ام. اگر انبار من، سال گذشته در شب عيد با ۵۰۰ ميليون تومان پر مي شد، امسال با ۲ ميليارد هم پر نمي شود. وقتي مشتري وارد مي شود، احساس مي کنم قيمت ها را نمي داند براي همين مثلاً اگر بخواهد ۵ کيلو جنس بخرد من سعي مي کنم 2.5 کيلو جنس بخرد سال قبل برعکس بود پارسال اگر مشتري ۲ کيلو جنس مي خواست، من ۳ کيلو به او مي فروختم متاسفانه امسال عجيب آسيب ديديم، من دوست دارم مشتري اگر ۵ کيلو جنس مي خواهد به او ۷ کيلو بفروشم اما الان برعکس است. الان مشتري يک کيلو جنس مي خواهد و من مجبور هستم ۷۰۰ گرم به او بفروشم و اگراين کار را نکنم مشتري مي پَرَد!